Veteriner hekimler için travmatik cerrahi uygulamalarda doğru malzeme seçimi ve doğru dikiş yöntemi oldukça önemlidir. İnsanlarda olduğu gibi hayvan anatomisinde de sütür atma vazgeçilmez ve sıklıkla kullanılan bir cerrahi işlemdir. Veteriner hekimler yaraların durumuna göre özel dikiş atma teknikleri uygulamaktadır. Cerrahi işlemi uygulayacak kişilerin yaranın doğru bir şekilde kapanmasını sağlamak adına birbirinden farklı özelliklerde olan sütürlerin iğnesinin, ipliğinin, düğümlerinin, mukavemetinin, kullanım şeklinin neler olduğunun farkında olmalıdır. Veteriner dikiş tekniklerinden önce veteriner sütür çeşitlerini, malzemelerini ve özelliklerini öğrenmek için lütfen burayı tıklayınız.

Veteriner Sütürü Dikiş Teknikleri

Çok çeşitli dikiş teknikleri bulunmaktadır. Her bir dikiş tekniği yaranın şekli ve derinliği gibi bir çok etkene bağlı olarak değişmektedir. Dikiş atmadaki en önemli amaç yaralı alanın minimum doku reaksiyonu ile hızla iyileşmesini sağlamaktır. Dikiş seçimi sütür atmadan önce yaranın veya insizyonun tatmin edici bir şekilde ve zamanda iyileşmesi için çok kritiktir. Veterinerlik dikiş atma sütür teknikleri alttaki şekilde sınıflandırılmıştır;

• Basit Sütür
• Çapraz Sütür
• Yatay Mattress Sütür
• Dikey Mattress Sütür
• Halsted Sütür
• Lembert Sütür
• Gambee Sütür
• Devamlı Sütür
• Derialtı Sütür
• Ford Kilitleme Sütür
• Çanta Halka Sütür
• Çin Parmak Tuzağı Sütür

En çok tercih edilen dikiş tekniklerini listeledik. Buradaki tüm teknikleri üzerine tıklayarak yazılı ve görsel anlatım vasıtasıyla inceleyebilirsiniz.

Basit Sütür

Basit sütür de dikiş sağdan sola yatay olarak yerleştirilmektedir. Sol elini kullanan cerrahi hekimler ters yönde çalışmalıdır. İğne portegü vasıtasıyla tutularak doku kenarından 2-5 mm uzaklıkta yaranın karşı tarafına doğru sokarak deri üzerine çıkarılıp birleştirilir.

Şekil 1 – Basit Sütür Tekniği (1)

Çapraz Sütür

Düğüm ile bağlanan iki bağlantılı basit sütür tarafından oluşturulan ve hekimler tarafından sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Dokuların daha sıkı kavuşmasını sağlaması en önemli avantajıdır. ilk adımı basit sütür gibi dokunun 2-5 mm kadar kenarından kesiğin karşısına deri altından girip üstünden çıkılır. Ardından çıkış yapılan yerden ilk iğnenin atıldığı dokunun çaprazına şekilde geçiş yapılıp tekrar deri altından karşı dokuya geçiş yapılır ve düğüm atılır.

Şekil 2 – Çapraz Sütür Tekniği (1)

Yatay Mattress Sütür

Bu teknikte insizyon bölgesinden yaklaşık 2-5 mm mesafe kenarından deri altına inilerek karşı yanağın deri altından deri dışına yatay şekilde çıkılarak düğüm atılır. Bu tekniğin uygulandığı bölgede basınç geniş alana uygulanır, doku kenarlarından yırtılma olasılığını azaltmaktadır.

Şekil 3 – Yatay Mattress Sütür Tekniği (1)

Dikey Mattress Sütür

İğne tutucular ile iğne insizyonun karşı tarafına 8-100 mm uzağına deri altından geçirilir ve ardından düğüm atılır. Bu teknik gerginlik anlamında yatay mattress sütür tekniğinden daha güçlüdür.

Şekil 4 – Dikey Mattress Sütür Tekniği (1)

Halsted Sütür

Bu teknik esasen dikey bir sütür atma tekniğiyle benzerdir. Ancak sütür düğüm atılmadan önce insizyon bölgesine paralel bir şekilde atılır. Halsted sütür yaranın kenarlarının ters döndürüldüğü kesintili bir desen gibi görünmektedir.

Şekil 5 – Halsted Sütür Tekniği (1)

Lembert Sütür

Matress sütüre benzeyen ve içi boş organları onarmak için tercih edilen bir tekniktir. Ancak tutunma tabakası submukoza olduğundan sütür lümene girmeyecek şekilde ayarlanmalı ve çok fazla sıkılmamalıdır. Düğümden önce çok sıkılması durumunda yaralı dokunun tersine dönmesine sebep olabilir.

Şekil 6 – Lembert Sütür Tekniği (1)

Gambee Sütür

Bağırsak onarımında genellikle tercih edilen bir tekniktir. Sütürün kullanım amacı mukozanın eversiyonunu ve bağırsak içeriğinin serozal yüzeye fitillenmesini azaltmaktır.

Şekil 7 – Gambee Sütür Tekniği (1)

Devamlı Sütür

İnsizyon bölgesi eğer uzun ise devamlı sütür tekniği kullanılmaktadır. Bu teknik vasıtasıyla her sütür attıktan sonra düğüm atarak zaman kaybetmek yerine uzun insizyon alanının kısa zamanda dikilmesi amaçlanır. Aynı zamanda sütürün gerginlik kuvvetinin doku etrafında daha eşit bir şekilde dağılmasını sağlar. Devamlı sütür atma tekniğinin dezavantajı döngülerden birinin gevşemesi veya kopması durumunda devamını takip eden iplikte çözülmeye sebep olabilir.

Şekil 8 – Devamlı Sütür Tekniği (1)

Derialtı Sütür

Cildin altına basit ve sürekli bir desen halinde uygulanmaktadır. İğnenin giriş şekli yatay veya dikey halde olabilir. Uygulama şekli nedeniyle bu tekniğe gömülü sütür de denilmektedir. Bu teknik deri üzerinde dikiş izi bırakmamak ve skarlaşmayı azaltmak amacıyla kullanılmaktadır.

Şekil 9 – Derialtı Sütür Tekniği (1)

Ford Kilitleme Sütür

Kilitleme tarzıyla atılan bu tür dikişlerde diğer sütür tekniklerine göre daha fazla dikiş malzemesi kullanılır. Kilitleme tekniği sütürün hastanın müdahalesi veya dış müdahalelere karşı çok daha kuvvetli olmasını sağlamaktadır. Dış müdahalelere maruz kalan sütür materyalinin yaranın iç dokularına hasar vermesini önlemek amacıyla da tercih edilmektedir.

Şekil 10 – Ford Kilitleme Sütür Tekniği (1)

Çanta Halka Sütür

Bu teknik visseral kütükleri, perkütan tüpleri, gastronomik ve sistostomi prosedürlerinde bir visusa sabitlemek amacıyla tercih edilmektedir.

Şekil 11 – Çanta Halka Sütür Tekniği (1)

Çin Parmak Tuzağı Sütür

Cilt altından emme boşaltma gibi işlemlerde bir tüpü sabitlemek adına tercih edilen bir dizi düğümden oluşan tekniktir. Tüp çekilirken tüp üzerindeki gerginlik artması durumuna karşı tüpün çıkarılması önlenmektedir.

Şekil 12 – Çin Parmak Tuzağı Sütür Tekniği (2)

Veteriner Sütürü Düğüm Teknikleri

Dikiş atmak kadar düğüm atmakta bir o kadar önemlidir. Sütürün yerinden çıkmaması, gevşememesi ve dokuya zarar vermemesi için atılan dikişin doğru bir düğümle bağlanması gerekmektedir. Veterinerlik sütür düğüm atma teknikleri alttaki şekilde sınıflandırılmıştır;

• Kare Düğüm
• Kayma Düğüm
• Yuvarlanmış Düğüm
• Cerrah Düğümü
• Gömülü Düğüm

En çok tercih edilen düğüm tekniklerini listeledik. Buradaki tüm teknikleri üzerine tıklayarak yazılı ve görsel anlatım vasıtasıyla inceleyebilirsiniz.

Şekil 13 – Sütür Düğüm Teknikleri – Kare Düğüm, Kayma Düğüm, Yuvarlanmış Düğüm, Cerrah Düğümü (3)

Kare Düğüm

Bu teknik en yaygın düğüm türüdür ve çoğu dikiş desenini sabitlemek için kullanılır.

Kayma Düğüm

Gerginliğinin zayıf olması dışında kare bir düğüm ile benzer özelliktedir. Bir iplik yukarıya doğru tutulur, sıkmak veya gevşetmek için kolayca kayabilen bir düğüm ile sütür atma sonuçlanır.

Yuvarlanmış Düğüm

Yuvarlanmış düğümde sıkça tercih edilen bir düğüm atma tekniğidir. Hızlı ve mukavemeti güçlü bir düğüm atma tekniğidir.

Cerrah Düğümü

Bu teknik doku üzerinde minimum doku travması yaratmaktadır. Cerrah düğümü asimetriktir, bu sebeple güvenliği sağlamak adına üstte bir kare düğüm bırakılır.

Gömülü Düğüm

Yüzeysel dokulara sürtünen düğümlerin sebep olabilecek tahrişi azaltma adına bir dizi subkütan veya derialtı sütürlerin de tercih edilmektedir.

Şekil 14 – Gömülü Düğüm Tekniği (3)

KAYNAKLAR

(1) Reproduced with permission from Stephen Baines, Vicky Lipscomb and Tim Hutchinson: BSAVA Canine and Feline Surgical Principles, 2012, originally illustrated by Samantha J Elmhurst.

(2) With permission from Baines S, Lipscomb V and Hutchinson T. (2012) Manual of Canine and Feline Surgical Principles, BSAVA Gloucester, p 289.

(3) veteriankey.com Suturing Techniques and Common Surgical Procedures, bağlantı